Research proposal چیست
ویژگی های یک پروپوزال خوب
هرپروپوزال / پیشنهادیه یک طرح برای برآورده ساختن یک نیاز پیشنهاد می‌نماید و داور طرح پیشنهادی را با توجه به پاسخی که به نکات زیر می‌دهد ارزیابی می‌نماید:
1. آیا طرح تحقیق واضح و دارای صراحت باشد، محققان دیگر به راحتی آن را به فهمند، پیشنهاد محقق به خوبی معلوم است؟
2. هزینه، امکانات مادی و زمان کاملاً پیش‌بینی شده است؟
3. چه میزان دارای انعطاف و نرمش است؟
4. آیا بهترین راه برای رسیدن به هدف انتخاب شده است؟
5. از برنامه‌ریزی خوبی برخوردار هست؟
یک پیشنهادیه قوی دارای امتیاز یا نمره اولویت است که توسط داوران یا گروه پژوهشی دانشگاه یا موسسه تحقیقاتی تأمین‌کننده بودجه به آن پیشنهادیه داده می‌شود. کیفیت پیشنهادیه نه تنها به اهمیت، وضوح و کامل بودن پروژه تحقیقاتی بستگی دارد بلکه به کیفیت نگارش آن نیز بستگی دارد. یک پیشنهادیه نمی‌تواند قوی باشد مگر این که محتوای علمی آن قوی باشد. قوّت محتوای علمی مستلزم اعتبار علمی ذاتی کار می‌باشد و همچنین دلالت بر به‌کارگیری تکنیک‌هایی منطبق بر آخرین پیشرفت‌های علمی دارد.
مهم‌ترین بخشهای پیشنهادیه، تبیین ضرورت و اهداف اختصاصی هستند. خلاصه تحقیق که در آن ضرورت، هدف و روش را به‌صورت خلاصه بیان شده است خیلی مهم است به‌نحوی که برخی از داوران فقط آن را می‌خوانند. تجسم کنید داوران دور یک میز بزرگ نشسته‌اند؛ برخی از آن‌ها داور اختصاصی و صاحب‌نظر پیشکسوت هستند و پیشنهادیه را به تفصیل خوانده‌اند و نتیجه بازبینی خود را برای سایر اعضای گروه خواهند گفت. این برنامه در مورد هر پیشنهادیه حدود ۱۵ تا ۲۰ دقیقه به طول می‌انجامد و طی این مدت سایر اعضای گروه، پیشنهادیه را از نظر می‌گذرانند. بنابراین اگر قرار باشد بخشی از پیشنهادیه در این مدت خوانده شود، آن بخش احتمالا چکیده و اهداف اختصاصی خواهد بود. اعضای گروه معمولا بازبینی یک پیشنهادیه را با نگاهی اجمالی به بخش اهداف اختصاصی شروع می‌کنند. برخی از این اعضا که با موضوع کلی تحقیق آشنا هستند، اما داور ویژه آن پیشنهادیه نیستند، ممکن است فقط قسمت اهداف اختصاصی را قبل از جلسه بخوانند تا آمادگی بیش‌تری برای بحث در مورد آن پیدا کنند. درواقع یک پیشنهادیه خوب قادر است با تمام افرادی که آن را داوری می‌کنند ارتباط برقرار کند؛ نه فقط با افرادی که در رشته مرتبط با موضوع پیشنهادیه تخصص دارند.
آن چه در پیشنهادیه می‌آید باید دقیق و واضح و هماهنگ باشد. نباید هیچ تناقض یا مغایرتی بین بخشهای مختلف یک پیشنهادیه وجود داشته باشد. برخی پیشنهاد می‌کنند برای ارائه پیشنهادیه مناسب مراحل زیر را طی گردد:
1. به فرم نگارش توجه شود. معمولا تحصیلات تکمیلی دانشگاه برای پایان‌نامه‌های ارشد یا دکتری فرمت مشخصی دارد که باید در آن قالب ارائه شود. بنابراین بهتر است که از همان ابتدا فرم مربوطه دریافت شود و بعد اقدام گردد.
2. نوشتن پیشنهادیه رسمی زمان‌بر و هزینه‌بر است. پیشنهادیه رسمی در واقع پشنهادی است که توسط یک مؤسسه یا دانشگاه بررسی می‌شود و در صورت تایید مزایایی را برای پیشنهادکننده به همراه دارد. مثلا دانشگاه‌های خارجی برای پذیرش دانشجوی دکترای از طریق پیشنهادیه تحقیقاتی تصمیم‌گیری می‌کنند در نتیجه دارا بودن یک پیشنهادیه رسمی می‌تواند منجر به دریافت بورس و موقعیت دانشگاهی شود. برای نوشتن چنین پیشنهادیه‌ای باید دقت زیادی شود تا نتیجه کار قابل ارائه باشد.
3. داشتن یک ایده خوب برای نوشتن پیشنهادیه لازم است اما کافی نیست. تبدیل یک ایده خوب به طرح تحقیق مناسب و کارآمد نیازمند طی مراحل مشخصی است که در ادامه توضیح داده خواهد شد. گاهی برای توجیه استاد راهنما یا کارفرما بدون در نظر گرفتن هزینه و زمان به جای پیشنهادیه، پیش‌نویس تحقیق یا خلاصه طرح را نوشته می‌شود که ساده‌تر است. پیش‌نویس درواقع پیشنهادیه غیررسمی است که می‌توان به راحتی تهیه کرد که به آن طرح تحقیق یک صفحه‌ای هم گفته می‌شود. در واقع پیشنهادیه یک صفحه‌ای به استاد راهنما کمک می‌کند که بفهمد که آیا موضوع تحقیق در حیطه تخصصی او قرار داد؟ آیا موضوع پیشنهاد در چهارچوب زمانی دانشجو قابل انجام است؟ آیا دانشجو در زمینه پیشنهادی، پشتوانه علمی دارد؟ و نهایتاً آیا منابع کافی برای انجام تحقیق وجود دارد یا خیر. پروپزال یک صفحه‌ای باید شامل عنوان، اهداف تحقیق، روش، نتایج مورد انتظار و منابع می‌باشد.
نویسنده: دکتر مجید عقلمند (مدیر دانشیار)