نحوه شناسایی مجلات جعلی

نویسنده: دکتر سعید عباس بندی

چند سالی است که چاپ مقالات علمی در مجلات علمی- پژوهشی  داخل و خارج کشور (ISI)  از اهمیت ویژه ای بر خور دار شده است، چه از بابت فارغ التحصیلی دانشجویان  دکتری و یا اخذ پژوهانه تحقیقاتی یا ارتقای اساتید محترم دانشگاه. لذا شناسایی مجلات کم اعتبار و یا نا معتبر برای همه اساتید ( و حتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی در داخل و خارج کشور) اهمیت بالایی دارد. پس لازم است همگی کمک کنیم تا بتوانیم این نوع مجلات را شناسایی کنیم، چه از بابت ارز هنگفتی که بابت چاپ این نوع مقالات از جیب دانشجو یا استاد خارج می شود و یا خسارت علمی جبران نا پذیری که به کشور و خودمان می خورد. البته بنده مخالف عدم چاپ در مجلات پولی هستم، چرا که بعضی از مجلات ( که مستقل از ناشر ین بزرگ و بانک های اطلاعاتی وزین هستند) برای کارهایی از قبیل ایندکس کردن مقالات چاپ شده و یا ویراستاری مقالات و یا نگهداری سایت شان و یا بعضی کارهای اداری هزینه می کنند و اگر وابسته به هیچ منبع مالی و یا ساختار دولتی نباشند، باید هزینه ها را ازمولفین اخذ کنند. فکر کنم در هر حوزه تخصصی بتوان از این دسته مجلات پیدا کرد. بعلاوه در رابطه با تشویق همکاران علمی در چاپ یا عدم چاپ مقالات در مجلات ISI خارجی نظری ندارم، چرا که فکر می کنم این موضوع در کشورمان فقط یک بحث علمی نیست، بلکه تا حدودی سیاسی هم هست و به نظرم باید متخصصین ویژه ای در این بابت نظر دهند.
 
با توجه به تجربه کمی که در این زمینه کسب کرده ام، چند موضوع در رابطه با انتخاب مجلات (ISI خارجی)  و از طرفی شناسایی مجلات کم اعتبار و یا نا معتبر به شرح زیر عنوان می کنم و از دوستان عزیز خواهشمندم در تکمیل این فرایند به دیگر همکاران مشورت دهند:

- استفاده از مجلات تخصصی برای چاپ مقالات؛
- انتخاب مجلاتی که توسط ناشر ین معروف چاپ می شوند؛
- استفاده از مجلاتی که توسط انجمن های تخصصی معرفی شده اند؛
-استفاده از مجلاتی که شما یک یا چند نفر از اعضای هیات تحریریه آنها را می شناسید؛
- مجلاتی که توسط همکاران متخصص شما پیشنهاد می شوند؛
- مجلاتی که در کنفرانس های تخصصی معرفی می شوند؛
- مجلاتی که فرایند داوری آنها از نظر زمانی معقول باشد؛
- مجلاتی که شماره حساب آنها در خود کشور ناشر باشد؛
- مجلاتی که در هر شماره انبوه ای از مقالات نا همگون را چاپ نکرده باشند؛
- مجلاتی که توسط تعداد زیادی از مولفین کشورهای جهان سوم تسخیر نشده باشد؛
- مجلات به گونه ای نباشد که برای ارسال مقالات از آدرس های عمومی مانند yahoo یا gmail استفاده کنیم؛
- از ایندکس شدن مجله در سایت های معتبر مانند ISI و Scopus  و ... مطمئن شویم؛
- از تقلبی نبودن سایت مجله مطمئن شویم؛
- حتی بعد از چاپ مقاله خودمان، اگر از تقلبی بودن مجله مطمئن شدیم به دوستان و همکاران اطلاع دهیم؛

و البته ده ها روش دیگر. در ادامه می خواهم یکی از مجلاتی که اخیرا به تقلبی بودن آن پی بردم به شما معرفی کنم. مجله Texas Journal of Science؛ که البته گاهی سایتش را از دست می دهد و دوباره یک دفعه ظاهر می شود!

در جستجوی بالا مشاهده فرمایید، آدرس اولی واقعی و دومی تقلبی است اگر به سایت مجله مراجعه کنید متوجه خواهید شد که این مجله اصلا الکترونیکی نیست و شما باید با پست معمولی مقالات خود را ارسال کنید. ولی در سایت تقلبی (که گاهی فعال است) از شما درخواست ارسال الکترونیکی مقاله را دارد.  

سعید عباس بندی
استاد گروه ریاضی
دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)