نحوه نگارش پروپوزال

عنوان تحقیق 
نخستین گام در انجام تحقیق، تعیین عنوان تحقیق است. عنوان به منزله تابلو و معرّف پژوهش است. در تعیین و انتخاب عنوان آن توجه به نكات زیر ضروری است: 
-    بهتر است که عنوان تحقیق نه خیلی كوتاه، نه خیلی طولانی، بلكه مختصر، جامع، رسا و غیرسؤالی باشد.
-    از بیان جلات سؤالی و خبری به‌عنوان عنوان خودداری شود.
-    در عنوان تحقیق به نوعی متغیر‌های مستقل و وابسته نشان داده شوند.
-    عنوان پژوهش باید نشان دهنده نوآوری باشد و ارزش تحقیق رابیان کند.
-    عنوان تحقیق باید به‌گونه‌ای باشد كه هدف‌های تحقیق را بیان كند
-    .بهتر است در عنوان تحقیق، قلمرو مكانی و محدوده زمانی پژوهش مشخص گردد.
بیان مساله تحقیق
 مساله در واقع سؤالی است كه در ذهن پژوهشگر راجع به یك پدیده، مشكل یا معضل مطرح می‌شود، هدف محقق از طرح این سؤال ریشه‌یابی، علت یا علل به وجود آورنده آن مشكل و یا راهكارهای رفع آن است. در بیان مساله محقق پس از معرفی موضوع تحقیق و اشاره به بنیان‌های علمی آن، باید نشان دهد كه مشکلی در موضوع مورد مطالعه جامعه وجود دارد. محقق باید نشان دهد که قصد او از انجام تحقیق چیست؟ کدام متغیرها را قصد دارد مطالعه کند؟ نحوه‌ی مطالعه متغیرها (اثر، رابطه یا ...) چگونه است. به‌طورکلی مساله تحقیق باید مشکل را مطرح کند، ابعاد آن را مستند نشان دهد، انگیزه پژوهشگر را بیان کند، متغیرها را نشان داده، نحوه بررسی آن‌ها را روشن نموده و محدوده مکانی و زمانی تحقیق را تعیین نماید.
اهمیت و ضرورت موضوع تحقیق 
پژوهشگر باید مشخص کند که کدام کاستی یا ابهام باعث به وجود آمدن ضرورت تحقیق است. ضرورت انجام این پژوهش چیست و نتایج آن کدام مشکل را حلّ می‌کند اهمیت این تحقیق در ارتباط با نظریه‌های موجود و تکمیل و پربارتر شدن ادبیات موضوع چیست. نقش نتایج تحقیق در ارائه مدل، یا نظریه جدید چگونه است و چه میزان در توسعه و بسط نظریه‌های قبلی تأثیر دارد. نتایج مثبت این پژوهش در توسعه آموزشی و پژوهشی چیست؟
پیشینه تحقیق 
زمانی که پژوهشگر تصمیم دارد که در مورد موضوعی به تحقیق بپردازد، باید از سوابق مطالعات قبلی در مورد آن موضوع مطلع گردد تا ضمن آگاهی از تحقیقات دیگران و استفاده از تجربیات مفید محققان قبلی علاوه بر جلوگیری از دوباره کاری، به ایجاد ارتباط منطقی میان پژوهش‌های قبلی با موضوع تحقیق همت گماشته، کاستی‌ها و نقاط قوت تحقیقات پیشینیان را یافته و خود به تکمیل آن بپردازد به نحوی که نوآوری تحقیق در آن مشهود باشد. در این زمینه وی با مراجعه به اسناد و مدارک پیرامون موضوع و مساله‌ای که برای تحقیق انتخاب کرده، آگاهی خود را گسترش می‌دهد. 
جهت دسترسی به اهداف بالا و تدوین مطالب پیشینه، لازم است محقق ابتدا منابع اطلاعاتی مرتبط با موضوع انتخاب نموده و سپس با مطالعه و ارزیابی تحقیقات قبلی را نقد و بررسی کرده و با دسته‌بندی و تدوین مطالعات پیشینیان نقشه راه تحقیق خود را ترسیم نماید. 
اهداف تحقیق 
برای تدوین اهداف تحقیق، پژوهشگر ضمن بیان کلیّات تحقیق، هدف تحقیق و مقصد نهایی پژوهش را بیان می‌نماید. پژوهشگر در این قسمت پیشنهادیه، داوران را از آرزوهایی که برای آن‌ها تحقیق می‌کند آگاه می‌کند. هدف تحقیق ابتدا از موضوع تحقیق مشتق می‌شود، آن گاه به‌صورت خاص مساله پژوهش و از اهداف کلی به دست می‌آید. در واقع اهداف خاص تحقیق زیر مجموعه هدف کلی پژوهش هستند. این اهداف تصریح می‌کنند که در این تحقیق چه چیزی انجام می‌شود و چه چیزی انجام نمی‌شود.
سؤالات تحقیق 
بخش مهم طرح‌های تحقیقی پیشنهادیه و پایان‌نامه‌، سؤال‌های تحقیق می‌باشد. سؤال‌های تحقیق در یک پژوهش نامه را می‌توان به دو نوع سؤال‌های اصلی و سؤالات فرعی تقسیم نمود که پاسخ گویی به سؤال‌های اصلی و سؤال‌های فرعی در بردارنده اهداف کلی و جزئی یک پژوهش نامه می‌باشد.
سؤال ژرفی که منشاء اصلی پیشنهادیه و پایان‌نامه‌ بوده و از عنوان موضوع قابل استخراج است سؤال اصلی پژوهش نامیده می‌شود. مثلا اگر عنوان موضوع تحقیق پایان‌نامه «بررسی تأثیر درصد رطوبت بر ظرفیت باربری خاک‌های غیراشباع» باشد سؤال اصلی آن این خواهد بود «تأثیر غیراشباع بودن خاک بر ظرفیت باربری پی‌ها چگومه است"؟ هر پژوهش و تحقیقی نباید بیش از یک سؤال اصلی داشته باشد. زیرا تعداد سؤال‌های اصلی از یک سو باعث کاهش عمق و دقت در پژوهش شده و از سوی دیگر جهت‌گیری پایان‌نامه‌ را برای حل سؤال و مشکل دچار خدشه می‌کند.
سؤال‌های فرعی و برآمده از سؤال اصلی و مرتبط با ابعاد مختلف موضوع تحقیق سؤال‌های فرعی پژوهش نامه قلمداد می‌شوند که به لحاظ نظم منطقی برای شکل‌گیری مباحث اصلی و فصل‌های پایان‌نامه‌، شایستگی طرح در ابتدای فصل‌ها را داشته و پاسخ آن‌ها، دست‌یابی به پاسخ سؤال اصلی را ممکن و آسان می‌کند. در طرح سؤالات تحقیق توجه به نكات زیر ضروری است: 
•    سؤالات پژوهش باید مستقیماً از اهداف تحقیق منشأ بگیرد. 
•    در سؤالات تحقیق، یک نوع متغیر مطرح می‌شود.
•    آوردن کلمه آیا در ابتدای سؤالات مطلوب نیست.
•    بهتر است تعداد سؤالات محدود، شفاف و بدون ابهام باشد.
فرضیه 
•    فرضیه، حدس و گمانی است که مبتنی بر دانش و تجربه در مورد حل یک مساله است و حدس و گمان محقق را در مورد علل به وجود آمدن مشكل یا ارائه راه‌حل‌های آن را مشخص می‌کند و در واقع جواب حدس پژوهشگر در مورد سؤالات تحقیق است.
•    فرضیه، حدس و گمان پژوهشگر در مورد وجود تفاوت، احتمال رابطه و یا اثر بین دو یا چند متغیر است 
•    فرضیه جمله خبری ساده‌ای است که در آن دو یا چند متغیر (مستقل و وابسته) دیده می‌شود.
هماهنگی، همسویی و تعادل تعداد فرضیه‌ها با سؤالات پژوهش بسیار لازم است.
تأیید درستی یا ردّ فرضیه از آزمایش و مطالعه و تحقیق تعیین می‌شود، لذا پژوهشگر حق ندارد از قبل و به‌طور جانبدارانه در پی تأیید آن باشد و باید بداند رد یا تأیید فرضیه هیچ گونه اثر منفی برای پژوهش و پژوهشگر ندارد.
روش و مراحل تحقیق 
یكی از اركان تحقیق و یا پژوهش كه در پیشنهادیه مطرح می‌شود، تعیین نوع تحقیق و مراحل انجام آن است. در این مورد محقق ضمن اشاره به نوع تحقیق، مراحل انجام آن را شامل: ابزار گردآوری داده‌ها، روش گردآوری اطلاعات، جامعه آماری و حجم نمونه، روش انتخاب نمونه از جامعه آماری، ابزار تجزیه و تحلیل داده‌ها و بالاخره روش‌های تجزیه و تحلیل داده‌ها (روش‌های تحلیل کیفی و کمی) را توضیح می‌دهد. در فصل اول به انواع پژوهش از دیدگاه عملیاتی اشاره شد. در این بخش مفاهیم مقدماتی در پیشنهادیه‌ها توضیح داده شده است. در زیر به تعدادی از انواع تحقیق به‌طور مختصر اشاره می‌شود.