۳۸ کشور تراریخته ها را ممنوع کرده اند، اما ما مصرف می کنیم
بنیانگذار انجمن بیوتکنولوژی ایران در گفت و گو با قدس:
بنیانگذار انجمن بیوتکنولوژی ایران در گفت و گو با قدس:
۳۸ کشور تراریخته ها را ممنوع کرده اند، اما ما مصرف می کنیم
قدس آنلاین/مریم احمدی شیروان: این روزها عناوین جدیدی چون «محصولات تراریخته» زیاد به گوش می خورد. محصولاتی که بخاطر بهبود مقاومت گیاه به برخی آفات یا بیماری های گیاهی و برای بهبود عملکرد آن ها و بهره وری کشاورزی صورت می‌گیرد. البته به گفته دانشمندان دست کاری ژنتیکی همیشه مفید نیست و در دراز مدت، ممکن است آسیب های جبران ناپذیری برای ما داشته باشد.
پروفسور علی کرمی، استاد دانشگاه ، بنیانگذار انجمن بیوتکنولوژی ایران متخصص زیست فن‌آوری و مهندس ژنتیک، منتقد این طرح و ترویج این محصولات است. با او هم صحبت شده و از نظراتش جویا شدیم که در ادامه می‌خوانید:
محصولات تراریخته به چه محصولاتی گفته می‌شود؟
تراریخته واژه جالب و کاملی نیست. پیشنهاد می‌کنم به جای این کلمه از «محصولات گیاهی دستکاری ژنتیکی شده» استفاده کنید. آن ها محصولاتی هستند که پایه اولیه شان گیاهان طبیعی بوده که با استفاده از دانش زیست فناوری یا بیوتکنولوژی و همچنین روش‌هایی از طریق مهندسی ژنتیک و نو ترکیبی ژن، با جابه جایی ژن ها از یک موجود به موجودی دیگر خواصی در موجود جدید ایجاد می‌شود تا نسبت به شرایط محیطی و نسبت به آب و خاک مقاوم شوند که به این کار، دستکاری ژنتیکی می‌گویند. دانش و فناوری بیوتکنولوژی، مهندسی ژنتیک و تراریخته، دانشی سودمند و مفید است که دستاورد‌های بزرگی در حوزه‌های مختلف بهداشت و درمان و صنعت و غیره داشته و دارد. انسولین انسانی، هورمون رشد، داروهای ضد سرطان و... همه داروهای نوترکیب هستند، یعنی همین دستکاری ژنتیک در آن اتفاق افتاده است.
به نظر من این علوم مانند فیزیک و شیمی و زیست کاربرد دوگانه دارند و مانند یک شمشیر دو لبه هستند که اگر درست استفاده شوند و اخلاقی، می‌شود دارو و درمان و واکسن و هزاران محصول مفید و اگر بد استفاده شوند، می شود بمب اتم و سلاح شیمیایی و میکروبی.
من مخالف تراریخته نیستیم بلکه منتقد آن هستم. در دوره‌های دکتری به دانشجویان، انواع تراریختگی و کاربردهای مفید آن را تدریس می‌کنم و ده‌ها طرح تحقیقاتی و محصول البته در حوزه پزشکی و صنعت دارم که علاقمندا‌ن می‌توانند به آن ها مراجعه کنند.
تفاوت محصولات تراریخته با محصولات عادی چیست؟
محصولات عادی، با سم کشاوزی آفت زدایی می شوند. شاید بدون استفاده از سم‌ها، حدود 30درصد از محصولات بخاطر آفات از بین می‌رفت. اما چون این سموم برای سلامتی انسان خطرآفرین بود، جایگزینی به نام محصولات تراریخته که مقاوم به سموم و آفت بودند برای کاهش مصرف سموم شیمیایی معرفی شد. اما در تحقیقات گسترده‌ای که در کشورهای مصرف کننده این محصولات منتشر شد، مشخص شد مصرف سموم کشاورزی نه تنها کم نشده، حتی سه برابر هم شده است. زیرا آفت و گیاهان زنده‌اند و برای حفظ بقای خود به سموم مقاوم می‌شوند مثل مقاوم شدن میکروب‌ها به آنتی بیوتیک و مقاومت آنتی بیوتیکی که این روزها صحبت از آن زیاد است.
تفاوت دیگر در این محصولات افزایش حجم و دیگر افزایش کیفیت غذایی محصول شامل ویتامین ها، املاح و... است. به عنوان نمونه اگر ذرت یا برنجی که بر اساس دستکاری ژنتیکی به عمل می‌آید را بررسی کنیم نمی‌دانیم چه اتفاقی برای ساقه برنج که می تواند کرم ساقه خوار خود را از بین ببرد می‌افتد و تاثیر آن بر میکرو ارگانیسم‌ها و سایر موجودات چه خواهد بود. در این نوع برنج یا ذرت، ژنی از باکتری به نام BT را وارد کرده‌اند که آن را به آفت کرم ساقه خوار مقاوم کرده‌اند. ضمن اینکه این نگرانی وجود دارد که در چرخه غذایی و اکوسیستم خاک، پس از دانه‌ها بعنوان حلقه اول، حشرات چرخه دوم و سپس هم دام و طیور و انسان چه لطمه ها و آسیب هایی وارد خواهد آمد.
مصرف این محصولات چه خطرات و مضراتی برای سلامتی ما دارد؟
وقتی سمی مثل همان BT که عرض کردم بعنوان یک آفت کش وارد چرخه غذایی ما شد و از اول زندگی تا سالیان زیاد بعد از آن محصول در دراز مدت استفاده شد، این سوال و ابهام بوجود خواهد آمد که آیا این مواد غذایی ایمن است؟ و در دراز مدت روی سلول های بدن ما چگونه اثر گذار است. دانشمندان ارزیابی خطر کرده و تاثیر این محصولات را به مدت سه ماه روی حیوانات آزمایشگاهی بررسی کردند. تغییری دیده نشد و محصولات اثر منفی نداشت. بعد دانشمندان مدت این آزمایش را به دو سال تغییر دادند. جواب این آزمایش ها بسیار نگران کننده بود. غدد سرطانی، مشکلات گوارشی و مشکلات دیگری بوجود آمده بود.این بود که نگرانی ها زیاد شد. این محصول در آمریکا و اروپا بیش از بیست سال تولید و مصرف می شد. با شروع نگرانی ها، کمپین هایی برای مبارزه با این محصولات بوجود آمد.
38 کشور جهان محصولات تراریخته را ممنوع کردند. 64 کشور برچسب زنی روی محصولات را اجباری کردند. یعنی مردم حق دارند که بدانند و انتخاب کنند که این محصول، عادی است یعنی سم و کود دارد یا ارگانیک و بیولوژیک است یا تراریخته است. این محصول از سایر محصولات ارزان تر است و فروش کمتری نسبت به محصولات ارگانیک دارد.
برای تاثیر این مواد روی سلامتی تردیدهایی وجود دارد. از آنجا که در این سالیان میزان سرطان بالا رفته و محصولات تراریخته هم در بازارها و سبدغذایی مردم جاخوش کرده است شاید ربطی به هم داشته باشد. وقتی این محصولات اینقدر ابهام زا هستند، بهتر است که از آن استفاده نشود. دستکاری ژنتیکی سبب ایجاد پروتئین هایی در گیاه یا جانور جدید می‌شود که ممکن است برای بدن انسان به عنوان عامل بیگانه شناسایی شده و منجر به ایجاد واکنش آلرژیک و یا سایر بیماری ها شود.
تاثیر این محصولات بر محیط زیست چگونه است؟
محصولات اصلاح‌شده ژنتیکی و میزان افزایش علف‌کش و آفت کشی که به واسطه آن ها استفاده می‌شود می‌تواند برای پرندگان، حشرات، دوزیستان و اکوسیستم‌های دریایی و ارگانیسم موجودات زنده داخل خاک مضر باشد. این مساله تنوع زیستی را کاهش می‌دهد و منابع آبی را آلوده می‌سازد. به‌عنوان مثال در تحقیقی که در آمریکا بر رابطه این محصولات اصلاح‌شده با حشرات انجام شد، مشخص گردید جمعیت حشراتی مثل پروانه و زنبور 50درصد کاهش یافته است که این می‌تواند فاجعه ای زیست محیطی باشد. علف کش‌ها سبب کاهش زاد و ولد در دوزیستان می‌شود و اختلالات هورمونی ایجاد می‌کند و حتی خسارت‌های اندامی در حیوانات در دُزهای پایین مشاهده شده است. متاسفانه تولید حجم زیادی از محصولات کشاورزی در سطح دنیا و ایران با مصرف سموم شیمیایی برای مبارزه آفات، بیماری ها و علف های هرز است که به رغم تولید مطلوب در نهایت به دلیل ایجاد آلودگی های محیطی سبب بروز عوارض خاص در جامعه و محیط زیست می شوند. باید سبک زندگی را به سمت سبک زندگی سالم ببریم. با همین فناوری نو می شود اصلاح سبک زندگی کرد و سالم زیست.
وضعیت تولید محصولات تراریخته در ایران چطور است؟
سازمانی بین المللی که آمار توسعه تراریخته در دنیا را می دهد اعلام کرده است که در سال 1997 حدود یک میلیون و سیصد هزار هکتار در ایران زیر کشت برنج تراریخته رفته است. اما پرسش اینجاست که با چه مجوزی و چه کسی این کاشت را انجام داده است؟ کدام مزارع و منطقه کاشت شده و محصولات کجا رفته است؟ این محصول فقط برنج بوده است؟ محصولات سر سفره غذایی مردم رفته است؟ خانواده ها بدون اطلاع از آن استفاده کرده اند؟
متاسفانه با مطرح کردن این سخنان، برچسب هایی چون فناوری هراس و ضد علم و... به ما زده شده است اما در حقیقت ما همه مدافع امنیت ملی و نگران سلامت مردم و منابع ذخایر ملی هستیم. پرسش این است اگر این محصولات ایمن است، چرا در دنیا کمپین های بزرگی بر علیه استفاده از این محصولات تشکیل شده است؟ چرا 38 کشور پیشرفته و بزرگ دنیا این محصول را ممنوع کرده اند؟ شرکت های بزرگ مثل مک دونالد محصولات تراریخته را از سبد غذایی‌شان حذف کرده اند. مردم آنجا ترسی از محصولات تراریخته دارند. اما در ایران متاسفانه هنوز آگاهی زیادی در این مورد وجود ندارد. امیدوارم مسوولان بیشتر به فکر امنیت ملی، سلامت مردم و نسل آینده و سلامت منابع و ذخایر ژنتیکی کشور عزیز ایران باشند.
آقای دکتر؛ این محصولات از کجا وارد مزارع و سفره های غذایی ما شده است؟
دکتر فلاحت پیشه نماینده مجلس، حرف جالبی در مورد این محصولات زده بود. ایشان گفته بودند این محصولات در کشورهای پیشرفته تولید و در کشورهای اسلامی مصرف می شود.
در دانشگاه‌های رژیم صهیونیستی و در مؤسسات تحقیقاتی شان، تحقیقات بسیار وسیعی بر روی ارگانیسم‌های دستکاری شده ژنتیکی به‌ویژه بر بذرهای دستکاری شده انجام می‌شود. علاوه بر خود اسرائیل، سرمایه‌گذاران بین‌المللی بویژه آمریکایی نیز در این کشور، بودجههای کلانی را برای بررسی محصولات دستکاری شده تخصیص داده‌اند. تحقیقات وسیعی که صهیونیست‌ها را به یکی از پیشگامان تحقیقات، بررسی و ارزیابی مخاطرات این نوع مبدل کرده است. اما نکته جالب اینجاست که به دلیل قانون های سخت‌گیرانه، محققان زیست‌فناوری این کشور برای بررسی نتایج تحقیقات انجام شده خود در مقیاس وسیع، قادر به انجام آن ها در خود اسرائیل نبوده و این امور را در خارج از مرزهای این کشور انجام می‌دهند و در سرزمین های اشغالی هیچگونه کشت به منظور تولید، انبوه‌سازی و تجاریسازی گیاهان دستکاری شده ژنتیکی انجام نشده است.
آن ها پروژه ای به عنوان «جنگ جمعیتی ستیز صهیونیست‌ها علیه ملت ها» و بویژه مسلمان ها دارند. آن ها برای کنترل جمعیت مسلمانان، داعش را پایه ریزی می کنند و به فکر ابزاری برای بیمار کردن مردم در این کشورها هستند.
تنها کشوری که هیچ کنترل جمعیتی روی آن نیست همین اسرائیل است، در حالی که تا همین چند سال پیش همه جای شهر و کتاب های درسی ما نوشته شده بود: دو تا بچه کافیه. چون نگران برهم خوردن تعادل جمعیت دنیا و حاکم بودن دین اسلام در 50 سال آینده جهان هستند.