بلند همتی
نوشته: مجید عقلمند، چاپ شده در فصل نامه شمیم وحی
بلند همتی. نوشته: مجید عقلمند
از جمله خلق و خوهای اسلامی، آراستگی به همت بلند، مقصد والا، هدف بلند و غایت بزرگ است. زیرا همت هسته مثبت شخصیت انسان است که بر اعضا مراقبت دارد. همتِ بلند، سوختِ حسی و نیروی شعله‌وری است که دارندگانش را به پرواز به درجات بالا و شتافتن به صفات پسندیده وا می دارد. بلند همتی خیری بی‌پایان را به همراه دارد تا به درجات کمال ارتقا یابیم. بلند همتی خون شهامت و سبقت در میدان علم و کار را در رگ ها به جریان می اندازد. انسان بلند همت به فرومرتبگی راضی نمی شود و در آخر صف قرار نمی گیرد و به کم خشنود نمی شود. مردم، انسان بلند همت را همواره بر دروازه‌‌ی ارزش‌ها و پذیرای امور مهم می یابند که در همه چیز برای رسیدن به ارزش‌ها با پیشگامان به رقابت می پردازد. با آراسته شدن به همت، آرزوها و کارهای بی ارزش از انسان زدوده می شود و درخت ذلت، پستی، چاپلوسی، سازش در او ریشه کن می گردد. شخص بلند همت، پابرجا و استوار بوده و رویدادها او را به لرزه نمی اندازند. اگر به انسان همتی والا عطا گردد، او را به راه های ارزشمند سوق داده و به درجات بالا می برد.
در آیه‌ی 7 و 8 سوره شرح می خوانیم: فَإِذَا فَرَغْتَ فَانْصَبْ * وَإِلَى رَبِّكَ فَارْغَبْ *، یعنی: پس هنگامی که از کار مهمّی فارغ می‌شوی به مهم دیگری پرداز و به سوی پروردگارت توجّه کن. و یا به معنایی دیگر: ای انسان فرجام کاری را آغاز کار دیگری کن و در آن بکوش، تلاش کن و رنج ببر و یکسره به سوی پروردگارت روی آور و تنها به او دل و امید ببند و جز به او خود را مشغول مساز.
انسان محتاج است به کوشش، بهره مندی از وقت و پیشی گرفتن در اعمال صالح. ما بی مسئولیت به این دنیا نیامده ایم، بیهوده آفریده نشده‌ایم و بی هدف پدید نیامده‌ایم. انسان باید بلند همت باشد. بلند همتی ما را به راه های ارزشمند سوق داده و به درجات بالا می برد. باید از نو آغاز کنیم. با امید به فرجام نیکو، سرانجام زیبا و نتایج بهتر. و نخواهیم رسید جز با همت صادقانه، عزم راسخ و تمایل شدید به رهایی از بی تابی، اندوه ها، غصه ها و مشکلات.
امام علی (ع) می فرمایند: ارزش مرد به همت اوست و امام صادق (ع) می فرمایند: ارزش هر کس به مقدار نظر بلند و همت اوست و کمال مؤمن در سه خصلت و ويژگي است، تفکر در دينش، صبوري در حوادث و برنامه‌ريزي در تأمين زندگي.
بلند همت باشیم بگونه ای که فَإِذَا فَرَغْتَ فَانْصَبْ فرجام کاری را آغاز کار دیگر قرار دهیم و وَإِلَى رَبِّكَ فَارْغَبْ و در این مسیر پیوسته به سوی پروردگارمان روی آوریم تا وَيَوْمَئِذٍ يَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ (روم – 4 )در آن روز مومنان خوشحال می شوند.
هنگامی که انسان به پروردگار خود روی آورده است، قلبش آرام می گیرد ( رعد – 28)، زیرا می داند خداوند برای او کافی است (زمر – 36) و بر هدایت او خواهد افزود و تقوای لازم را به او خواهد بخشید (محمد – 17)، معتقد است پروردگار برای او نوری قرار داده است که در پرتو آن میان مردم راه می رود (حدید- 28 و انعام – 122) او پروردگار خود را بهترین حامی و سرپرست برای خود و دیگران می داند (آل‌عمران – 173)، هیچ گاه دچار ترس و اندوه نمی شود (بقره – 64) و با وجود تمامی سختی ها و مصیبت ها گام بر می دارد و به راه خود ادامه دهد زیرا می داند که الله پاداش نیکوکاران را خواهد داد (توبه-120)، این انسان می داند که هر چه که لازم داشته باشد الله از فضل خود به او می بخشد و راه ها را به او خواهد آموخت (نساء – 113)، و فقط انسان بلند همت است که تمامی نیرو و توان خود را محیا می سازد تا در راه الله جهاد کند (انفال – 60)، و هیچ گاه سست نمی شود، ناتوان نمی گردد و زبونی نشان نمی دهد (آل‌عمران – 146)، و تا زمانی که پیروزی از جانب الله فرا برسد (انفال - 10) به تلاش خود ادامه می دهد و چه پایان خوبی خواهد داشت (رعد – 24).
از میان افرادی که دارای همت والا بودند می توان به حضرت موسی (ع) اشاره کرد. او در پی یافتن حضرت خضر (ع) و کسب علم و دانش، چنان همتی داشت که فرمود: من هرگز از پای نمی نشینم تا اینکه به محل برخورد دو دریا برسم، و یا روزگاران زیادی راه می سپرم (کهف – 60).
حضرت نوح (ع) نیز سالیان بسیار مردم را به راه راست هدایت نمودند و در صحرا مشغول ساختن کشتی شدند. از جمله بلند همتان می توان به حضرت ابراهیم، اسماعیل، هاجر، ایوب، یعقوب، یوسف و دیگران پیامبران که درود خداوند بر همه آنها باد، اشاره کرد. زندگی همه آنها نمودی از بلند همتی است.
انسانِ مسلمانِ بلند همت، می داند که برتر است (آل‌عمران 139)، پس به کم و ناچیز قانع نمی شود و حتی در درخواست بهشت، فردوس را طلب می کند، آنجا که بالاتر از آن، عرش پروردگار قرار دارد.
آیا کسی که مرده بوده است و ما او را زنده کرده ایم و نوری فرا راه او نهاده‌ایم که در پرتو آن در میان مردم راه می رود مانند کسی است که به مَثَل گویی در تاریکی‌ها فرو رفته است و از آن تاریکی ها نمی تواند بیرون بیاید؟ (انعام – 122)